No to…/Yes to…

سپتامبر 18, 2011 در 10:01 ق.ظ. · دسته‌بندی شده در ترجمه

ترکیب موجز و معروفی در زبان انگلیسی است که در اکثر راهپیمایی ها و تظاهرات می توان دید. No To… مثلاً این ها را بارها دیده ایم: No To War یا No To Corruption. متضاد این شعار را هم داریم: Yes To…

می دانیم که از پیش شرط های ضروریِ اقبال مردم به یک شعار موجز، آهنگین، و معنادار بودن آن است. شعار ِ اهل یک زبان با اهل زبانی دیگر بسیار متفاوت است چون ساختار زبانی، فرهنگ، و مشکلات آن ها با هم فرق دارد. در زبان فارسی، که گویشوران اش از گذشته های کهن اهل شعر و ادبیات بوده اند، شعارها بیشتر در قالب شعر می آید. نمونه های فراوان آن شعارهای پس از انتخابات 88 بود که هنوز در دل خیلی ها زنده است. از این رو، ترجمه-ی شعار از یک زبان به زبان دیگر باید با دقت و هنرمندی صورت بگیرد.

اخیراً ما ترجمه-ی این شعار را در انقلاب های کشورهای عربی (معروف به بهار عربی) زیاد دیده ایم. عرب ها این جمله را لفظ به لفظ ترجمیده اند و می گویند: لا للفساد. مردم لیبی با فریاد «لا للفساد لا للفساد» اعتراضات خود را شروع کردند. گویی این ترکیب در زبان عربی جا باز کرده و به مذاق عرب-زبان ها خوش آمده. در تظاهرات مردم مصر هم پارچه/کاغذنوشته هایی می دیدیم که روی آن ها نوشته بود: لا للظم… لا للفساد… لا للمشیر… لا للمجلس العسکریه. (البته شعارهایی با این ترکیب به ماه های اخیر محدود نمی شود؛ مثلاً در تظاهرات 2006 لبنان اعلان دستی بین مردم پخش می شود که در آن نوشته «لا للفساد، للطائفیه (فرقه گرایی)، للجهل.)

حال در زبان فارسی چه کنیم؟ آیا دوستان معادل مناسبی (نه ترجمه!) برای این شعار موجز دارند؟ ترجمه-ی آن می شود «نه به جنگ» یا «نه به فساد». ولی بعید می دانم در تظاهرات و اعتراض هایی که به زبان فارسی برگزار می شود (!)، تظاهرکنندگان این ترکیب را به عنوان شعار قبول و آن را تکرار کنند!

پایاپیوند